Historia Pałacu w Gawłowie
Pałac w Gawłowie powstał w latach 20. XX wieku po rozbudowie istniejącego tu od wielu wieków dworu. Dobre Gawłowo wzmiankowane jest w dokumentach historycznych od 1349 roku, kiedy miasto zostało włączone do zamku w Wyszogrodzie. Zarządzali nim książęta mazowieccy, a następnie Mżurek, Gawłowski, Lasocki, Skarżyńscy, Pruszakowie i Łubieńscy.
W 1919 r. właścicielem majątku Gawłowo został Maksymilian Hayden Wurzel, który przebudował zniszczony podczas I wojny światowej dwór na obecny pałac. Ostatnim właścicielem był przedsiębiorca Konstanty Blumtrytt, który niemal naprzeciw zbudował fabrykę skarpet (obecnie zakład produkcyjny Zepter). Architektura budynku nawiązuje do zewnętrznej części pałacu.
Wśród ważnych postaci Gawłowa warto wymienić adiutanta Napoleona Bonapartego Ambrożego Skarżyńskiego, urodzonego w 1789 r., który za zasługi otrzymał tytuł barona cesarskiego, a później brał udział w powstaniu styczniowym, Mariannę Pruzak ze Skarżyńskich, przyjaciółkę młodego Fryderyka Chopina oraz Władysława Łubieńskiego, inicjatora powstania szpitala w Sochaczewie, otwartego w 1903 roku.
Architektura
Budynek ma charakter klasycystyczny, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, murowany i bielony. Zbudowano go na planie zbliżonego do kwadratu prostokąta z czterospadowym dachem przykrywającym attykę. Fasada pałacu to siedmioosiowa elewacja frontowa, z trójosiową płytką awangardą pośrodku, trójkątnym szczytem na szczycie i owalnym oknem. Na parterze, przed awangardowym korpusem, dobudowano przedsionek podtrzymujący otwarty taras na piętrze. Patrząc od strony ogrodu, na tylnej elewacji znajduje się wydłużona półkolista awangarda.
Pałac otoczony jest parkiem w stylu angielskim, w którym rośnie około 30 gatunków drzew i krzewów. Na uwagę zasługuje również zabytkowa brama wjazdowa, zbudowana ok. 1890 r. w stylu neoklasycystycznym w formie czterech kolumn wykonanych z białej tynkowanej cegły i elementów metalowych. Przy bramie umieszczono kaplicę maryjną.
Działalność
W czasie II wojny światowej w pałacu mieścił się niemiecki szpital zakaźny, ratując budynek przed zniszczeniem. Od 1946 do 2011 r. funkcjonował tu Dom Pomocy Społecznej. Przeprowadzane wówczas liczne przebudowy i modernizacje bezpowrotnie zniszczyły historię i substancję wnętrza pałacu.
Od 2018 roku zespołem pałacowo-parkowym w Gawłowie zarządza Mazowiecka Fundacja Ochrony Zabytków, założona przez Agnieszkę i Zbigniewa Gerasików. Celem fundacji jest przywrócenie zabytkowi świetności i nadanie całemu obiektowi nowej funkcji
